AVA, Finansal ilkleri başlatmak için hazır!
Baş döndürücü gelişmelerin yaşandığı bu çağda; 2008 ekonomik krizinden sonra yeni bir alışveriş aracı arayışlarına cevap olarak, Satoshi Nakamoto ve arkadaşları tarafından geliştirilen Bitcoin ile kripto paralar dünyasına ilk pencere Blockchain (Blokzincir) ile açıldı. Bitcoin makalesine göre blokzincir, merkeziyetsiz-şifreli-bloklarla büyüyen dağıtık bir veri tabanı olarak tanımlanmıştır. Bugün, bu pencereden bakıldığında içeriğinde binlerce token veya coin adı verilen kripto varlıkları ile dolu olduğunu görüyoruz. Bu varlıkların büyük çoğunluğu çeşitli projelere fon bulmak için çıkarılmış ethereum tabanlı tokenlerden oluşmaktadır. Şimdiye kadar, beyaz melek adı verilen yatırımcılarını bekleyen araştırmacılar; projelerine ICO, IEO, IPO gibi dijital para arzı yöntemleri ile kolaylıkla fon sağlayabildiler. Blokzincir teknolojisi kullanılarak oluşturulan fonlama yöntemi ve kullanılabilirlik alternatifleri tüm dünyada blokzincir konusuna duyulan ilgi ve merakın artmasına sebep oldu.
Oldukça teknik bir konu olan kripto paralar ve Blokzincir teknolojisi ile ilgili temel kavramların öğrenilmesi ve güvenli bir yatırım aracı olarak kullanılması ile ilgili gelişmeler öyle görülüyor ki, uzunca bir süre gündemimizde kalmaya devam edecek. Ülkemizde de, blokzincir teknolojisi konusunda başta Devletimiz, üniversiteler ve özel sektör hamleleri ardı ardına gelmeye başladı. Hatta, 2019-2023 dönemini kapsayan Onbirinci Kalkınma Planı [1], Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edildi. Bu planda, Blokzincir teknolojisi ile ilgili üç madde yer alıyor. Bunlar:
“249.5. Blokzincir tabanlı dijital merkez bankası parası uygulamaya konulacaktır.”
“508.3. Blokzincir uygulamalarının yaygınlaştırılmasını teminen ulaştırma ve gümrük hizmetlerinde gerekli hukuki ve fiziki altyapı çalışmaları tamamlanacaktır.”
“809.2. Kamu hizmetlerinin iyileştirilmesinde büyük veri, bulut bilişim, mobil platformlar, nesnelerin interneti, yapay zekâ, blokzincir gibi yeni teknolojilerden faydalanılabilmesi için süreç ve teknolojik altyapı iyileştirmeleri yapılacaktır.”
Blokzincire ilgi tüm dünyada üst seviyede iken, Cornell Üniversitesinde görev yapan Prof.Dr. Emin Gün SİRER ve ekibi ise kurucusu olduğu Ava Labs ile blokzincirin kırılgan yönlerini ortaya koyuyor ve mevcut blokzincir ve bitcoin, ethereum vb. kripto paralarla finansal işlemlerin riskli olduğunu savunuyorlar ve yeni bir blokzincir mimarisi üzerinde çalıştıklarını açıklıyorlardı. Bu arada, Prof. SİRER’in ağ güvenliği, P2P sistemleri ve dijital para alanlarında AR-GE ve eğitim çalışmaları yapan bir bilgisayar bilimci ve cointelegraph [2] tarafından dünyada blokzincir ve kripto paralar konusunda uzman en iyilerden birisi olarak gösterildiğini de ayrıca hatırlatmak istiyorum.
Blokzincirle ilgili kırılgan noktalar ve AVA Labs vizyonu
Aslında AVA Labs vizyonu, birinci ve ikinci nesil blokzincirlerin kırılgan noktalarını dikkate alarak, yeniden sentezlenmiş üçüncü nesil bir blokzincirin (Avalanche konsensusu) oluşumuna neden oldu. Birinci ve ikinci nesil blokzincir sorunlarını basitçe maddeler halinde özetlersek, aslında AVA projesi ile neyin amaçlandığını ve AVA Labs vizyonunu kolaylıkla açıklamak mümkün hale geliyor. Prof. SİRER’in katıldığı toplantılar, televizyon programları ile sosyal medya aktivitelerinde anlattıklarına dayalı olarak yaptığım sentez sonucunda mevcut sorunlar ise şunlardır:
1-Gelecekte bütün menkul kıymetler ile kıymetli varlıklar, hatta paralar bile dijitalleşecek ve geleneksel varlıkların ise dijitalleşmiş karşılıkları olacak. Dolayısıyla, finansal işlemlerin yapılacağı platform blokzincir olacak. Ancak, Nakamoto konsensusuna göre çalışan birinci ve ikinci nesil blokzincir teknolojilerinin böyle bir yükü kaldırması mümkün değildir, çünkü ciddi anlamda ÖLÇEKLENEBİLİRLİK sorunu vardır.
Ölçeklenebilirlik, basitçe blokzincir ağının tüm kullanıcılara her koşulda hızlı ve yüksek kaliteli hizmet sunabilmesi anlamına gelmektedir [3]
2-Bahsedilen blokzincirlerde işlemler, madencilik yöntemiyle ve iş kanıtına (PoW) dayalı olarak yapılmaktadır. Bu yüzden, transfer süreleri yavaş ve ağdaki işlem sayısı kısıtlıdır. Ayrıca, sistemin birçok güvenlik açığı mevcut olup %51 saldırılarına karşı güvenli değillerdir. Her ne kadar desantralizasyon (merkeziyetsizlik) felsefesine dayanılarak hayata geçmiş olsalar da, madencilik yapılan bitcoin, ethereum vb. paralarda madencilik havuzları ciddi bir şekilde sistemi tehdit ediyor. Çünkü, blokzincir felsefesinin özü ağdaki %51’in iyi niyetli olması esasına dayanan kırılgan bir yapıya sahiptir. Şu anda, bitcoin blokzincirinin oluşturulması, her biri ayrı ayrı olsa da 19 çinli madencinin elinde olması, bitcoinin merkeziyetsizlik felsefesini tehdit eder bir yapıya dönüşmüştür. Bu yüzden, milyarlarca dolarlık bir bütçeyi hiçbir yatırımcı böyle bir yapıdaki blokzincire aktarmak istemeyecektir. Transfer süresinin yavaş olması, hisse senetleri ve diğer emtiaların işlem gördüğü borsalarda, saniyedeki fiyat değişimlerinin büyük kayıplara neden olabileceği de göz önüne alındığında birinci ve ikinci nesil blokzincirlerin yetersiz kalacağını göstermektedir.
3-Herkes tarafından kolaylıkla kullanılabilir ve birlikte çalışılabilir yapılar değillerdir. Örneğin, ethereum neredeyse bir bilgisayar kurma işine girişmiş durumdadır. İşlemler, oldukça karmaşık bir hal almıştır. Sisteme yapılan eklentiler ve protokol değişiklikleri soft veya hard forkları zorunlu hale getirmektedir. Sadece varlıkların depolandığı bir alan olmuşlar ve finans enstrumanlarını yapılarına dahil edememişlerdir. Minchev [4], birinci nesil blokzincire (Bitcoin, Litecoin, Doge), bazı platform,özel işlev ve belli özelliklere odaklanmış zincirlerin eklenmesi ile ölçeklenebilirlik, işlevsellik ve performansı arttırmak için ikinci nesil blokzincirlerin (Ethereum, Stellar, Monero ve Dash) oluşturulduğunu, ancak bu yapıya eklenen Lightning network ve State channels gibi yan katmanların merkeziyetsizlikten ödünler verdiğini vurgulamıştır.
4- Madencilikte yoğun bir enerji tüketimi vardır. Bu yüzden, çevreci bir yaklaşıma ve sürdürülebilir politikaya sahip değillerdir.
Blokzincirin kırılgan noktalarını hedef alan örnekler ise, Ava Labs ekibinin vizyonunun doğruluğunu açıkça ortaya koymaktadır. GHash.io adlı bir madencilik firmasının hashrate oranının %47’lere kadar çıktığı ve bitcoin ekosistemi üzerinde ciddi bir tehdit oluşturduğu görüldü [5]. Ethereum sisteminde, akıllı sözleşmelerle risk sermayesi fonu gibi çalışması tasarlanan DAO bir hacker tarafından saldırıya uğradı ve 3.6 milyon ethereum çalındı. Ethereum ağında gerçekleşen bu saldırıda, hacker kodlamada DAO’dan fonları kendine aktarmasına olanak sağlayan boşluk buldu ve bu kod hatası, akıllı sözleşme ile hırsızlığın kurallara uygun olarak yapılmasını sağladı [6]. Ayrıca, kriptopara borsaları saldırılara uğradılar ve büyük kayıplar yaşadılar.
“Ya bir yol bulacağız ya da bir yol yapacağız “–Hannibal
Kartacalı komutan Hannibal’in, filler ile Alpleri geçmenin imkansız olduğunu söyleyen komutanlara cevaben verdiği söz olarak tarihe geçen ve latin atasözü olarak bilinen bu söz bence AVA Labs vizyonunu açıklayan en güzel sözlerden biridir. Çünkü, AVA Labs vizyonu, hem yol bulmuştur hem de yol yapmıştır. Bu sözden esinlendiler mi bilmiyorum ama, Satoshi Nakamoto gibi anonim olan Team Rockets ile beraber ele aldıkları Alp Kar Fırtınası konsepti ile kardan çığa dönüşmeye benzeten yarı kararlı bir konsensus protokolü [7] ile üçüncü nesil blokzincir olan ve dedikodu ağlarından esinlenilmiş, ölçeklenebilir ve lidersizlik olasılıklı [8] yarı kararlı Avalanche konsensunu tasarladılar ve test ağı kurdular, şu anda test ağı halka açık olarak çalışmaya devam etmektedir.
“AVA’da bizim yapmak istediğimiz dolara ya da Bitcoin’e karşı kafa tutmak değil. Ethereum gibi yeni bir bilgisayar kurmak istemiyoruz. Bizim amacımız şu anda var olan şirketlerin bilançolarında yer alan fakat el değiştirmesi güç olan finans enstrumanlarını Blockchain’e taşımak ve tüm dünya bazında el değiştirmelerini sağlamak.” –Emin Gün SİRER
Avalanche konsensusunu diğerlerinden ayıran ve üçüncü nesil blokzincir yapan özellikler ise şunlardır:
Avalanche (Çığ) konsensusu, finansal enstrumanları çekebilecek güvenli üçüncü nesil bir blokzincir mimarisi ile oluşturulmuştur.
Gücünü protokolden alan ve binlerce doğrulayıcı düğümlerinin olduğu bir ağda yüksek ölçeklenebilirlik,
1-2 saniye içinde ödemeleri sonuçlandıran yüksek işlem hızı, diğer kripto paraların transfer süreleri 6 saniyeden bir kaç güne kadar değişen bir yapıdadır.
Ağdaki işlem hacminin diğer kripto paralara göre oldukça fazla olması ve bunun bilgisayarın CPU gücüne bağlı olarak artabilmesi. Bitcoin için saniyede 7 işlem, ethereum için saniyede 14 işlem yapılabiliyorken AVA ile saniyede 6500 ve üzeri işlem yapılabiliyor.
Konsensus için ağdaki katılımcıların fikir birliğine ihtiyaç olmadığı için sağlamlığı, protokolün üzerinde oylama yapılabilmesi ve protokol üzerinde hard fork veya soft fork yapılmasına gerek duymadan protokol değişikliği yapılabilmesi nedeniyle esnekliği,
Ağdaki düğümlerin tamamının aynı haklara sahip olması ile demokratik yapısı nedeniyle hiç kimsenin özel imtiyazları olmadığından yüksek oranda merkeziyetsizliği,
Ağdaki doğrulayıcı düğüm sayılarının binlerce olabilmesine izin veren bahse dayalı kanıt (PoS) sistemi nedeniyle, işe dayalı kanıt sistemine (PoW) göre çalışan diğer blokzincirlere göre %51 saldırılarına dirençli olması ve PoS sistemi madencilik gerektirmediğinden yüksek oranda enerji kullanımına gerek olmayan sadece bilgisayarınızın CPU gücü ile çalışan sürdürülebilir ve çevreci yaklaşımı esas alan yeşil bir protokole sahip olması,
Geliştiricilere sunduğu açık kaynaklı bir protokole sahip olması nedeniyle, kullanıcı deneyimine önem veren ve kendini daha da geliştirmeye adamış, açık fikirli ve şeffaf bir platform olması,
AVA teknolojisinde sanal makineler (VM), veri tabanı oluşturmak üzere fikir birliği sağlamak için kullanılan kodlar olup; çoklu sanal makine ve program dili desteğine sahiptir. Kullanıcılar kendi blokzincirlerini başlatıp, kendi dijital varlıklarını geliştirebilirler. Diğer blokzincirlerle birlikte çalışılabilir olması ve kendi blokzincirinizi başlatıp, alt ağları oluşturmanıza ve sizin belirlediğiniz kurallar dahilinde dijital varlıkları ve akıllı sözleşmeleri yaratmanıza ve ticaretine imkan vermesi sebebiyle gizlilik ve esneklik özellikleri ile ön plana çıkması AVA’nın PLATFORMLARIN PLATFORMU [9] olarak adlandırılmasına neden olmuştur.
Mevcut bu özellikleriyle, DeFi (Desantralize Finans) uygulamaları ve akıllı sözleşmelerin yazıldığı DApps (Dağıtılmış uygulamalar) tarafından özellikle talep edilen merkeziyetsizlik ve güvenlik özelliği ile AVA, Finansın İnterneti olmak istemektedir.
AVA + ETHEREUM = ATHEREUM
AVA’nın platformların platformu olması özelliğinin ilk test edildiği proje Ethereum ile birlikte geliştirdiği Athereum projesidir.
Athereum, AVA Platformunda desteklenen ilk alt ağdır. Athereum, EVM’de yerleşik olarak bulunan tüm işlevselliğe sahiptir. ETH token yerine, Athereum platformunda desteklenen yerel token ATH’dir [10]. Athereum, % 100 Ethereum’dur ve AVA teknolojisi ile çalışır. Tek fark, en uzun zincir iş kanıtı yerine Avalanche konsensüs protokolünün bahis tabanlı doğrusal zincir versiyonunu kullanır. Böylece, transfer süreleri kısalmakta ve ethereum büyük ölçüde ölçeklenebilmektedir. Aslında, Athereum AVA ağındaki ethereum’a yapılan bir fork (çatallanma) olup, dostane yürütülen bir deneydir [11]
“AVA’yı dijital varlıklar için bir inşaat kiti ya da dilerseniz bir LEGO gibi düşünebilirsiniz”–Emin Gün SİRER
Eğitim ve sürekli gelişim vizyonu
AVA’nın, tüm ülkelerde ve özellikle Türkiye’deki blokzincir projelerine açık bir desteği var. Hatta, Onbirinci Kalkınma Planı ile blokzincir tabanlı dijital para çıkarma hedefi koyan T.C. Merkez Bankası ile işbirliği yapmak istediklerini açıkladılar. Üniversitelerde bu alandaki yüksek lisans tezlerinin ve blokzincir projelerinin AVA ağında geliştirilmesine yönelik başta BlockchainIST olmak üzere çeşitli kuruluşlarla ve üniversitelerle işbirliği projeleri var. Blokzincir kültürünün gelişimine ve eğitime önem veriyorlar.
AVA-X programı ile AVA ekosisteminin gelişimine katkı veren projeleri desteklemeyi ve hibeler ile ödüllendirmeyi vadediyorlar. AVA, AR-GE odaklı, toplulukla beraber gelişme isteğini içeren, yenilikçi ve açık fikirli bir vizyon ile büyümek istediğini gösteriyor.
Ava yol haritası
Nisan 2020: Cascade halka açık testnet- Faz:1/2
Haziran 2020: Denali halka açık test net
Temmuz 2020: Mainnet
Ava lansmanı ve beklentiler
Testnetler sonrasında, AVA’nın lansmanı yapılacak. AVA native tokeni (ERC20 olmayacak), coinlist.co tarafından KYC/AML şartları ile satışa çıkacak. AVA token için bir airdrop yapılmayacak, ancak AvaHub isminde bir sosyal mining sitesi mevcut ve Türk topluluğuda kurulmuş durumda. Daha fazlası için, faydalı bağlantılar kısmına bakabilirsiniz.
Kripto para yatırımcılarının merakla beklediği konuya gelelim. AVA’ya yatırım yapılır mı? Kripto paralar evreninde, yeni çıkan bir token veya coin ile ilgili olarak kesin bir öngörüde bulunulamayacağı hepinizin malumudur. Ancak, bir ICO (o zamanlar modaydı) projesinin değerlendirilmesi üzerine yıllar önce Bitcointalk’ta yazdığım parametrelere göre [12] değerlendirmenizi tavsiye ederim. Şimdi, AVA projesini bu parametrelere göre değerlendirelim; yeşiller olumlu-kırmızılar olumsuz ve gri alanlar ise nötr sayılsın.
Takım içeriği: Alanında uzman kişilerden oluşuyor.
Bitcointalk ANN Thread: AVA Labs Bitcointalk sayfası yok.
Proje aşamaları: Proje ürünleri mevcut, Mainnet hazır durumda
Girişim sermayesi: Yatırımcıların desteği mevcut
Topluluk ve medya: AVA toplulukları ve aktif sosyal medya mevcut
Token ve Blokzincir ihtiyacı: Üçüncü nesil blokzincir tasarlandı, token gerekli
Soft cap- Hard cap durumu: CEO, hard cap olacağını açıkladı https://twitter.com/el33th4xor/status/1242149245467099142?s=20
Token Dağılımı: 720 Milyon toplam tokenin, 360 Milyon adedi satışa çıkacak. Token dağılımı ve token koruma politikası ile ilgili konular henüz netleşmedi.
Whitepaper değerlendirmesi: Whitepaper mevcut
Kod kalitesi-GitHub: Açık kaynak, kod kalitesi yüksek, olumlu yorumlar
Görüldüğü üzere kırmızı değerlendirmemiz yok, nötr kalınan konularda açıklığa kavuşunca yeşil bir tabloyla karşılaşacağımızı düşünüyorum. Ben yatırıma değer olduğunu düşünüyor ve projeyi destekliyorum. Ancak, herkesin kendi yatırım kararını kendisi vermesi gerekli… Son söz olarak, kaybetmeyi göze alamayacağınız hiç bir bedelle yatırım yapmayın… Bir dahaki yazılarda görüşmek üzere…
Kaynaklar:
[1] http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/07/OnbirinciKalkinmaPlani.pdf
[2] cointelegraph.com/top-people-in-crypto-and-blockchain/emin-sirer
[3] https://www.bfmedia.io/kampus/blokzincirin-en-buyuk-sorunu-olceklenme-68352.html
[4] Minchev, Rado., 2019, Avalanche (AVA) — Blockchain 3.0: A Novel Metastable Consensus Protocol https://medium.com/hackernoon/avalanche-ava-blockchain-3-0-a-novel-metastable-consensus-protocol-28cdc4ee8984
[5] https://www.coinkolik.com/ghash-ionun-47lik-hashrate-orani-bitcoin-komunitesini-rahatsiz-etti/
[6] https://www.bfmedia.io/haberler/emin-gun-sirer-dao-hatasini-onceden-biliyordu-5832.html
[7] ROCKET, Team., Snowflake to avalanche: A novel metastable consensus protocol family for cryptocurrencies. 2018. https://www.semanticscholar.org/paper/Snowflake-to-Avalanche-%3A-A-Novel-Metastable-Family/85ec19594046bbcfe12137c7c2e3744677129820
[8] Rockets, T., Yin, M., Sekniqi, K., van Renesse, R., & Sirer, E. G. (2019). Scalable and Probabilistic Leaderless BFT Consensus through Metastability. arXiv preprint arXiv:1906.08936.
[9] SİRER, Emin Gün “AVA: The Platform of Platforms”, Token Summit NYC 2019 https://www.youtube.com/watch?v=4x9XOL_Cr1g&feature=emb_title
[10] Crypto Squanch, 2019 “Athereum, Avalanche Konsensüsündeki Ethereum” https://medium.com/@cryptosquanch/athereum-avalanche-konsens%C3%BCs%C3%BCndeki-ethereum-99175cf31269
[11] AVA+Ethereum=Athereum https://athereum.ava.network/
[12] https://bitcointalk.org/index.php?topic=3148750.msg32758787#msg32758787
Faydalı bağlantılar:
Website: https://avalabs.org/
AVA Topluluk web sitesi: https://community.ava.network/
Whitepaper: https://avalabs.org/snow-avalanche.pdf
LınkedIn: https://www.linkedin.com/company/avalabs/
Resmi Telegram: https://t.me/avacoin_official
TÜRKÇE Telegram:https://t.me/avaturkce
Telegram duyuru: https://t.me/AVA_announcements
Discord: https://discord.gg/99XZqMH
GitHub: https://github.com/ava-labs/
Reddit: https://www.reddit.com/r/ava
Medium: https://medium.com/@avalabs
Twitter: https://twitter.com/avalabsofficial
Twitter Türkiye:https://twitter.com/Ava_Turkey
Facebook: https://www.facebook.com/AvaLabsOfficial
Youtube: https://www.youtube.com/c/AVAofficial
