Bazı insanlar vardır ki, dünyayı sessiz sedasız değiştirirler. Normal insanlardan farkları; kimi zaman çoğu insana göre anormal sayılabilecek derecede ileri beyinlere sahip olmaları ya da geleceğe dair ön görüleri ile risk alabilme becerilerine sahip olmalarıdır. Blockchain projesi, ileri derecede matematik ve bilgisayar yazılım-programlama bilgisine sahip bir ekibin çalışması ile gerçekleştirildi ve ilk ürün olan Bitcoin, Satoshi Nakamoto tarafından dünyaya ilk kez “ Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System” adlı ünlü makale (Türkçe çevirisine bu adresten bakılabilir) ile duyuruldu. Bu makalede Bitcoin ve Blockchain sistemi hakkında teknik bilgiler veriliyor, özellikle Bitcoin’in güvenli yapısının altı çiziliyordu.
Şifreleme algoritması
Bitcoin geliştirilmeden önce de şifreleme için çeşitli algoritmalar kullanılıyordu. Ancak, güvenlik seviyelerine dair endişeler vardı. Bitcoin ekibi, bilinen iki algoritmayı birleştirerek, günümüzde hala çözülemeyen ve uzun yıllar da çözülemeyecek gibi görünen SHA-256 + RIPEMD-160 çift karmasını (hash) kullandılar. Bu şifreleme ile, ECDSA (eliptik eğri dijital imza algoritması) kullanılarak Bitcoin özel anahtarları oluşturuldu. Satoshi Nakamoto tarafından kurulan ve Bitcoin’in gelişiminde bir fikir havuzu olarak kullanılan Bitcoin Forum bugün kripto paralar teknolojisine yön veren bir çok ismin yetiştiği yerdir. JoelKatz takma adıyla yazan ve şu anda Ripple CTO’su (teknolojiden sorumlu başkan) olarak görev yapan David Schwartz, SHA-256 ve RIPEMD-160 çift karmasının kullanımıyla ilgili olarak 7 Şubat 2013 tarihinde Forum’da “RIPEMD-160, daha kısa bir karma çıktısı ürettiği için kullanıldı. Bu, BTC adreslerinin güvenlikten ödün vermeden mümkün olduğu kadar kısa olmasını sağlar. SHA-256’nın RIPEMD-160 ile birlikte kullanılmasının tam nedeni bilinmiyor. Bana göre muhtemel neden RIPEMD’in bazı kusurları olabileceği endişesi vardı. SHA-256’nın daha güvenli olduğuna inanılıyordu. Umut, bir araya getirilen ikisinin yalnızca RIPEMD’den daha güçlü olmasıydı” şeklinde açıklamıştır.
Bitcoin Özel Anahtarının Kırılma İhtimali Var Mı?
Bu soru belki de günümüzde en fazla tartışılan konulardan biri, çünkü Bitcoin ekonomisinin varlığı tamamen buna bağlı… Herkesi korkutan olasılık, saniyede milyonlarca hatta milyarlarca veri tarayabilen Quantum bilgisayarların geliştirilmesi ve özel anahtarların kırılması. Teknolojideki hızlı gelişim doğal olarak bu soruyu sorduruyor. Bu konuda karamsar olanlar olduğu gibi, iyimser olanlar da var. İyimserler, Bitcoin’in güvenli bir şifreleme algoritması ile korunduğuna inanıyorlar. Bir yazılımın güvenlik açıkları varsa bu açıkların yazılım geliştirmeleriyle kapatılabileceği görüşündeler. Bende iyimserlerden biriyim ve Bitcoin için sürüm güncellemelerinin tehditlere göre şekillendiğini düşünüyorum.
Şu anda, bir özel anahtarın kırılma ihtimali kısaca şu şekilde özetlenebilir:
18551929c7d99db6f2e75c3d6e169e991f37ab74144ab9defeb3e0b0f9c78b5d
şeklinde 32 bit olarak tanımlanan 64 karaktere sahip bir özel anahtar; gördüğünüz üzere 0-9 aralığında sayılar ve a-f aralığında harflerden oluşmaktadır. Sadece bir karakter için örneğin anahtar sonundaki “d” için ihtimal 1/16’dır. Sondaki iki karakteri yani “5d” için doğru tahmin etme ihtimali ise 1/256 olacaktır. Bu oran her geriye kayışta 16 kat artacaktır. Yani, “b5d” karakterlerini doğru tahmin olasılığı 1/4096 olacaktır. Sonuçta, bütün karakterleri tahmin etme olasılığı oldukça düşüktür. Sonuçta, BTC ile birlikte dünya benzersiz bir şifreleme yöntemi ile tanışmış oldu.
Bitcoin ve Ekonomiye Etkisi
Bitcoin popülaritesi, ulaştığı fiyat ve yaygınlaşmasına bağlı olarak günümüzde oldukça arttı. Buna bağlı olarak, son yıllarda üniversitelerimizin Bitcoin ve Blockchain ile ilgili akademik yayınlarda oldukça büyük bir artış olmuştur. TÜBİTAK platformu DergiPark verilerine göre; Türkiye’de yayınlanan akademik dergilerde Bitcoin ile ilgili çeşitli bilim dallarına mensup akademisyenler tarafından şimdiye kadar 82 makale yazılmıştır. 2013’de 1 olan makale sayısı, 2019 yılında 30 adettir. Blockchain veya Blokzincir ile ilgili ise ilk makale 2018 yılında yazılmış olup, şimdiye kadar toplam 49 makale yazılmıştır. Finansal etkileriyle ilgili çalışmaların sayısında belirgin bir artış olmuştur.
Yaşar GÜLTEKİN tarafından yazılan “Turizm Endüstrisinde Alternatif Bir Ödeme Aracı Olarak Kripto Para Birimleri: Bitcoin” isimli makalede; Bitcoin’in turizm endüstrisinde başarı ile kullanılabileceği belirtilmiş; BTC için piyasaya zamanla sürülecek miktar belli olduğundan (21 milyon) tedavüldeki para arzına talepten doğan enflasyon riskinin minimize edildiği ve merkezi olmayan yapısıyla siyasal krizlerden etkilenme olasılığının düşüklüğü vurgulanmıştır. Son yıllarda yüksek enflasyonla boğuşan veya enflasyona karşı hassas ülkeler için dolarizasyona (ülke para biriminin dolara karşı değer kaybetmesi) karşı; mal ve hizmetlerin üretim ve ticaretinde BTC ve diğer kripto paraların kullanılabilirliğine dair çalışmalar hızlanmıştır.
Yaşar GÜLTEKİN ve Yetkin BULUT tarafından yazılan “Bitcoin Ekonomisi: Bitcoin EkoSisteminden Doğan Yeni Sektörler ve Analizi” isimli makalede; Bitcoin’e 2012 yılında yapılan 2.13 milyon $ risk sermayesi yatırımının katlanarak arttığı ve 2016 yılında 280.61 milyon $’a ulaştığı belirtilmiştir. Bitcoin ekosisteminden doğan yeni sektörler ise şu şekilde tanımlanmıştır: Madencilik (Mining) firmaları, E-Cüzdan (E-Wallet) firmaları, Finansal hizmet sağlayıcı firmalar, Para piyasaları, Ödeme işlemcileri ve bu sektörlerin verdiği hizmetlerin birden fazlasını veren çok amaçlı firmalar.
BTC esas dijital para olup; ondan sonra üretilen tüm kripto paralar kısaca altcoinler (Ethereum, Litecoin, Ripple, Stellar vb) olarak adlandırılmaktadır. Dolayısıyla, alt sektörlere etkisi ile birlikte yüzlerce milyar dolara dayanan kripto para piyasalarının gelişimine öncülük etmiştir ve ekonomiye etkisi büyük olmuştur. CoinMarketCap’tan aldığım verilere göre bu yazı yazıldığı anda;
Bitcoin hakimiyeti: %65,6
Kripto para birimi sayısı: 6079
Piyasa değeri: 209.958.437.330 $
24 saatlik hacim: 63.040.034.280 $
****************
Kripto üzerine…
“Bitcoin teknolojik bir güç kaynağıdır” Bill GATES –Microsoft Kurucu Ortağı
